Stress en afvallen: hoe zit dat?
Afvallen is niet alleen een kwestie van minder eten en meer bewegen. Je mentale gezondheid speelt een grote rol, en stress kan het behoorlijk ingewikkeld maken. Zowel je eetgedrag als je stofwisseling worden erdoor beïnvloed. Hoe werkt dat precies?
Wat doet stress met je lichaam?
Bij stress maakt je lichaam cortisol aan, een stresshormoon dat je helpt om alert te blijven. Op korte termijn is dat nuttig, maar bij langdurige stress kan het je gezondheid en gewicht in de weg zitten.
1. Meer trek in ongezond eten
Stress zet je lichaam in een staat van paraatheid. Hierdoor krijg je meer trek in calorierijk, vet of zoet eten: snelle energie om met de stress om te gaan. Dit effect wordt versterkt doordat cortisol je hongerhormoon ghreline verhoogt, terwijl het verzadigingshormoon leptine minder goed werkt
2. Slechter slapen
Stress kan je nachtrust verstoren. En slaaptekort maakt afvallen lastiger: je eetlust neemt toe, je energieniveau daalt, en je grijpt sneller naar gemakkelijke, ongezonde keuzes
3. Vetopslag rond je buik
Langdurige stress zorgt ervoor dat je lichaam sneller vet opslaat, vooral rond de buik. Dat is een typische plek voor stressgerelateerde vetopslag, omdat je lichaam zich voorbereidt op ‘overleven’
4. Minder zin om te bewegen
Als je je moe, overprikkeld of futloos voelt, is sporten vaak het eerste dat je laat schieten. Terwijl beweging juist helpt om stress te verminderen en beter te slapen. Ook je herstel na het sporten duurt langer bij veel stress.
5. Minder controle over je eetgedrag
Stress verstoort het natuurlijke hongergevoel. Je kunt daardoor meer eten dan je lichaam eigenlijk nodig heeft. Vooral snaaien en emotie-eten komen vaak voor. Daarbij kan ook het focussen op calorieën tellen of eetregels juist averechts werken, doordat dit extra stress oplevert.
Het afvallen zelf kan stress geven
Streng zijn voor jezelf, regels opleggen of het tellen van calorieën kan voor extra spanning zorgen. Hierdoor beland je in een vicieuze cirkel: hoe meer stress, hoe moeilijker het wordt om je gezonde doelen vol te houden. Denk aan het voorbeeld van de roze olifant: hoe meer je denkt dat je iets niet mag, hoe meer je ernaar verlangt.
Wat helpt wel?
- Ontspanningsoefeningen zoals ademhaling, meditatie of wandelen in de natuur.
- Voldoende slaap: minstens 7-8 uur per nacht voor herstel en balans.
- Regelmatig bewegen: al is het maar 10 minuten per dag, het helpt tegen stress en reguleert je hongergevoel.
- Eet met aandacht: neem de tijd om te proeven, kauwen en op je lichaam te letten.
- Gebruik eten niet als beloning, maar zoek andere vormen van ontspanning.
Wanneer vraag je hulp?
Merk je dat stress je eetgedrag beheerst of dat afvallen steeds mislukt? Dan kan het goed zijn om hulp te zoeken. Denk aan een huisarts, BGN-gewichtsconsulent, leefstijlcoach of psycholoog. Samen kijk je wat je nodig hebt voor een duurzame verandering.
Lieve groet,
Marijke